Płyty winylowe - polska awangarda jazzowa

Jazz awangardowy (avant-jazz) – jeden z trzech głównych stylów muzyki jazzowej (inne to: jazz tradycyjny i jazz nowoczesny). Przez środowisko jazzowe nazywany po prostu awangardą.

Wyrósł na kanwie eksperymentów przeprowadzanych przez muzyków będących entuzjastami muzyki poważnej. W Polsce kreował się w latach sześćdziesiątych XX wieku. Powstał wtedy tzw. Trzeci nurt (z angielskiego tzw. Third Stream), który łączył w sobie elementy muzyki poważnej z najistotniejszymi elementami jazzu.

Jazz awangardowy zwykle kojarzy się z hasłem free jazz, istniejącym w jazzowej nomenklaturze od czasów klasycznych płyt twórcy tego nurtu, Ornette’a Colemana. Lata sześćdziesiąte w jazzie polskim przyniosły eksplozję eksperymentów, do czego z pewnością przyczyniło się szczególne zainteresowanie jazzem, jakie okazywali twórcy muzyki poważnej. Narodził się wówczas tak zwany Trzeci Nurt (Third Stream), będący swoistą syntezą muzyki poważnej i jazzu (zwłaszcza free jazzu). Twórcy free jazzu odegrali ważną rolę również w rozwoju samego jazzu. Kluczowe grupy tego nurtu to: Kwintet Tomasza Stańki (z pierwszej połowy lat 70.), Kwartet Zbigniewa Seiferta, Stańko-Vesala Quartet, Formacja Muzyki Współczesnej Andrzeja Kurylewicza, Studio Jazzowe Polskiego Radia, Sesja, Teatr Instrumentalny i Koncert Figur Niemożliwych Andrzeja Mitana.

Spośród muzyków uprawiających ten rodzaj jazzu Tomasz Stańko bodaj jako jedyny polski muzyk przebił się na arenę europejską i światową ze swą wizją tego gatunku.